Het was een doorn in het oog voor Thijs te Velthuis (22). De in 1979 gemon­teerde verlichting was op. De arma­turen waren stuk en het licht dat zich uitspreidde over de stal liet te wensen over. Ruim een jaar geleden werd dan ook een plan gesmeed om over te stappen op duur­zame ledverlichting. ‘We hadden het al eerder willen doen, maar zijn toen voor zonnepane­len gegaan.’

Het melkveebedrijf van de familie Te Velt­huis is gelegen in het Gelderse Geesteren, zo’n dertig kilometer ten westen van Enschede. Het bedrijf telt 180 melkkoeien plus bijbehorend jongvee. Voorheen werd de stal verlicht met twaalf gasontladingslampen en twintig TL-buizen. Nu volstaan negentien ledlampen, die ook nog eens minder energie verbruiken. De lichtverdeling is bovendien sterk verbeterd.

ACHTSTE GENERATIE

Vader Arjan te Velthuis besloot in 2013 om een nieuwe stal tegen de oude stal aan te bou­wen. Er kwam onder meer ruimte voor vier melkrobots. De 180 koeien worden gemolken met drie robots. Zes jaar voor de nieuwbouw, in 2007, had het jongvee al een nieuw onder­komen gekregen. Te Velthuis doet het land­werk zelf en heeft, met uitzondering van het mais hakselen, veel in eigen beheer. De 22-ja­rige boerenzoon, die deels buiten het bedrijf werkt, zit sinds kort in de maatschap en wordt bij overname de achtste generatie.

Hij vertelt welke innovaties de laatste jaren hebben plaatsgevonden binnen het bedrijf. ‘Automatisch melken, een voeraanschuiver, mestrobot, zonnepanelen en dus recent de ledverlichting. We dachten dat we al heel in­novatief bezig waren, maar de ontwikkelingen in de agrarische sector gaan razendsnel.’

Door de komst van de zonnepanelen was ook de nieuwe stalverlichting nooit ver weg. De onzekerheid op de energiemarkt zorgde ervoor dat Te Velthuis op zoek ging naar al­ternatieven die zorgden voor een terugloop in de kosten. De vorige verlichting brandde vaak onnodig lang en op de verkeerde momenten.

Dat is met de Agribox Pro voorgoed verleden tijd.

‘We werken met verschillende groepen’, legt Te Velthuis uit. ‘Nachtverlichting, verlichting voor de droge koeien, de melkkoeien in de nieuwe stal en de melkkoeien in de oude stal. De droge koeien hoeven geen melk te produ­ceren en hebben daardoor minder licht nodig. De melkkoeien in de oude stal hebben juist eerder licht nodig, want daar is het een stuk donkerder. De verschillende groepen zijn aan te sturen middels een touchscreen.’

De AGRILED 3 Serie lampen van Agrilight heb­ben een neutrale, witte lichtkleur. Met behulp van een lichtsensor, die aan de buitenkant van de stal is gemonteerd, worden ze gedimd of volledig uitgeschakeld bij voldoende dag­licht. Dit zorgt niet alleen voor een kosten­besparing, maar draagt ook bij aan een beter stalklimaat.

‘Het is een verschil van dag en nacht, we kijken nu veel frisser de stal in. De koeien zijn ook een stuk rustiger’, zegt Te Velthuis. ‘Als ik ‘s morgens in de stal loop zie ik meteen de rustige koppen. Dan loop je zelf ook met een fijner gevoel door de stal. Het voelt alsof we nieuwe koeien hebben.’

POSITIEVE EFFECTEN

De koeien krijgen het licht dat ze nodig heb­ben, met een lichtregime van 16 uur per dag en minimaal 150 lux, zodat ze optimaal kun­nen presteren. Meer licht is namelijk meer melk. De verlichting heeft dan ook een positief effect op het welzijn van de dieren. De juiste hoeveelheid licht vermindert de aanmaak van  melatonine, wat leidt tot actievere koeien, een hogere melkproductie en verbeterde vrucht­baarheid.

Bovendien helpt goed licht bij het sneller herkennen van tochtigheid en ziektes, wat bijdraagt aan de algehele gezondheid van de koeien. ‘De lampen zorgen ervoor dat de koei­en actief blijven. Ze krijgen op tijd hun rust doordat de lampen kunnen worden gedimd. In de avond branden de lampen op tachtig procent, overdag ligt dat op ongeveer tien pro­cent. Op die manier besparen we op de ener­giekosten.’

Aan de hand van de aangeleverde bouwte­kening is door Agrilight gratis een 3D-licht­plan opgesteld. ‘We maakten gebruik van ver­schillende soorten lampen, maar zij konden exact zien waar de dode hoeken zaten. Het plan is ter plekke aangepast op onze situatie. Alles is met de grootste nauwkeurigheid ge­beurd, want dit is wel een investering voor de toekomst. We hopen dertig jaar vooruit te kun­nen met deze verlichting.’

Agrilight is een bedrijf dat is gespeciali­seerd in het ontwikkelen en produceren van verlichtingsmaterialen voor stallen. Leden van LTO kunnen via LTO Ledenvoordeel een gratis 3D-lichtplan ontvangen en tot zeven procent voordeel krijgen op de aanschaf van duurzame stalverlichting. ‘Het voordeel via LTO Ledenvoordeel was niet doorslaggevend, maar is zeker mooi meegenomen. Daar zijn we heel blij mee.’

‘We wilden het proces zo snel mogelijk in gang zetten, omdat de oude lampen hun le­vensduur hadden bereikt. Binnen vijf dagen zaten de nieuwe lampen aan het plafond en was alles geïnstalleerd. Een vertegenwoordi­ger van Agrilight is langs geweest om de lam­pen zo goed en duurzaam mogelijk te laten branden.’

VERTROUWDE PARTNER

Een andere leverancier dan Agrilight is nooit in beeld geweest bij Te Velthuis. Het gezin werkt samen met handelsonderneming Greutink uit Lochem, die is aangesloten bij LTO Ledenvoordeel, en werd door hen op de stalverlichting van Agrilight gewezen. ‘Greu­tink komt al zo’n dertig jaar bij ons over de vloer en daar zijn we heel vertrouwd mee. Zon­der hen was dit project niet zo soepel en suc­cesvol verlopen als nu.’

Hoewel Te Velthuis nog geen meetbare re­sultaten heeft, is het wat hem betreft nu al ge­slaagd. De koeien zijn rustiger, het licht oogt natuurlijker en er is een besparing op energie én kosten. ‘Ik nodig andere boeren uit om zelf te komen zien hoe helder en scherp het licht is. Ik wil niet meer terug.’