Het was een doorn in het oog voor Thijs te Velthuis (22). De in 1979 gemonteerde verlichting was op. De armaturen waren stuk en het licht dat zich uitspreidde over de stal liet te wensen over. Ruim een jaar geleden werd dan ook een plan gesmeed om over te stappen op duurzame ledverlichting. ‘We hadden het al eerder willen doen, maar zijn toen voor zonnepanelen gegaan.’
Het melkveebedrijf van de familie Te Velthuis is gelegen in het Gelderse Geesteren, zo’n dertig kilometer ten westen van Enschede. Het bedrijf telt 180 melkkoeien plus bijbehorend jongvee. Voorheen werd de stal verlicht met twaalf gasontladingslampen en twintig TL-buizen. Nu volstaan negentien ledlampen, die ook nog eens minder energie verbruiken. De lichtverdeling is bovendien sterk verbeterd.
ACHTSTE GENERATIE
Vader Arjan te Velthuis besloot in 2013 om een nieuwe stal tegen de oude stal aan te bouwen. Er kwam onder meer ruimte voor vier melkrobots. De 180 koeien worden gemolken met drie robots. Zes jaar voor de nieuwbouw, in 2007, had het jongvee al een nieuw onderkomen gekregen. Te Velthuis doet het landwerk zelf en heeft, met uitzondering van het mais hakselen, veel in eigen beheer. De 22-jarige boerenzoon, die deels buiten het bedrijf werkt, zit sinds kort in de maatschap en wordt bij overname de achtste generatie.
Hij vertelt welke innovaties de laatste jaren hebben plaatsgevonden binnen het bedrijf. ‘Automatisch melken, een voeraanschuiver, mestrobot, zonnepanelen en dus recent de ledverlichting. We dachten dat we al heel innovatief bezig waren, maar de ontwikkelingen in de agrarische sector gaan razendsnel.’
Door de komst van de zonnepanelen was ook de nieuwe stalverlichting nooit ver weg. De onzekerheid op de energiemarkt zorgde ervoor dat Te Velthuis op zoek ging naar alternatieven die zorgden voor een terugloop in de kosten. De vorige verlichting brandde vaak onnodig lang en op de verkeerde momenten.
Dat is met de Agribox Pro voorgoed verleden tijd.
‘We werken met verschillende groepen’, legt Te Velthuis uit. ‘Nachtverlichting, verlichting voor de droge koeien, de melkkoeien in de nieuwe stal en de melkkoeien in de oude stal. De droge koeien hoeven geen melk te produceren en hebben daardoor minder licht nodig. De melkkoeien in de oude stal hebben juist eerder licht nodig, want daar is het een stuk donkerder. De verschillende groepen zijn aan te sturen middels een touchscreen.’
De AGRILED 3 Serie lampen van Agrilight hebben een neutrale, witte lichtkleur. Met behulp van een lichtsensor, die aan de buitenkant van de stal is gemonteerd, worden ze gedimd of volledig uitgeschakeld bij voldoende daglicht. Dit zorgt niet alleen voor een kostenbesparing, maar draagt ook bij aan een beter stalklimaat.
‘Het is een verschil van dag en nacht, we kijken nu veel frisser de stal in. De koeien zijn ook een stuk rustiger’, zegt Te Velthuis. ‘Als ik ‘s morgens in de stal loop zie ik meteen de rustige koppen. Dan loop je zelf ook met een fijner gevoel door de stal. Het voelt alsof we nieuwe koeien hebben.’
POSITIEVE EFFECTEN
De koeien krijgen het licht dat ze nodig hebben, met een lichtregime van 16 uur per dag en minimaal 150 lux, zodat ze optimaal kunnen presteren. Meer licht is namelijk meer melk. De verlichting heeft dan ook een positief effect op het welzijn van de dieren. De juiste hoeveelheid licht vermindert de aanmaak van melatonine, wat leidt tot actievere koeien, een hogere melkproductie en verbeterde vruchtbaarheid.
Bovendien helpt goed licht bij het sneller herkennen van tochtigheid en ziektes, wat bijdraagt aan de algehele gezondheid van de koeien. ‘De lampen zorgen ervoor dat de koeien actief blijven. Ze krijgen op tijd hun rust doordat de lampen kunnen worden gedimd. In de avond branden de lampen op tachtig procent, overdag ligt dat op ongeveer tien procent. Op die manier besparen we op de energiekosten.’
Aan de hand van de aangeleverde bouwtekening is door Agrilight gratis een 3D-lichtplan opgesteld. ‘We maakten gebruik van verschillende soorten lampen, maar zij konden exact zien waar de dode hoeken zaten. Het plan is ter plekke aangepast op onze situatie. Alles is met de grootste nauwkeurigheid gebeurd, want dit is wel een investering voor de toekomst. We hopen dertig jaar vooruit te kunnen met deze verlichting.’
Agrilight is een bedrijf dat is gespecialiseerd in het ontwikkelen en produceren van verlichtingsmaterialen voor stallen. Leden van LTO kunnen via LTO Ledenvoordeel een gratis 3D-lichtplan ontvangen en tot zeven procent voordeel krijgen op de aanschaf van duurzame stalverlichting. ‘Het voordeel via LTO Ledenvoordeel was niet doorslaggevend, maar is zeker mooi meegenomen. Daar zijn we heel blij mee.’
‘We wilden het proces zo snel mogelijk in gang zetten, omdat de oude lampen hun levensduur hadden bereikt. Binnen vijf dagen zaten de nieuwe lampen aan het plafond en was alles geïnstalleerd. Een vertegenwoordiger van Agrilight is langs geweest om de lampen zo goed en duurzaam mogelijk te laten branden.’
VERTROUWDE PARTNER
Een andere leverancier dan Agrilight is nooit in beeld geweest bij Te Velthuis. Het gezin werkt samen met handelsonderneming Greutink uit Lochem, die is aangesloten bij LTO Ledenvoordeel, en werd door hen op de stalverlichting van Agrilight gewezen. ‘Greutink komt al zo’n dertig jaar bij ons over de vloer en daar zijn we heel vertrouwd mee. Zonder hen was dit project niet zo soepel en succesvol verlopen als nu.’
Hoewel Te Velthuis nog geen meetbare resultaten heeft, is het wat hem betreft nu al geslaagd. De koeien zijn rustiger, het licht oogt natuurlijker en er is een besparing op energie én kosten. ‘Ik nodig andere boeren uit om zelf te komen zien hoe helder en scherp het licht is. Ik wil niet meer terug.’
